انسان درسرتاسر زندگی خود به طور مداوم در حال حل مساله است. برخی از این مسایل کوچک و ساده هستند و نیاز به تجزیه و تحلیل پیچیده ای ندارند ولی برخی دیگر، مسایل دشوار و بغرنجی هستند و فعالیت فکری منظم و پیچیدهای را می طلبند. حل مساله مهارتی است که به افراد کمک میکند تا با تفکر منظم و منطقی، مشکلات و چالش های زندگی را به صورت مؤثر و سازنده ای حل کنند.

مراحل حل مساله شامل:

1. پذیرش مساله: پذیرش مساله شامل ) 1( اعتراف به وجود مساله و ) 2( متعهد کردن خود به تلاش برای حل آن است. استراتژی هایی که میتوانند تعهد فرد را برای حل مساله افزایش دهند شامل فهرست کردن مزایای حل مشکل، تصور کردن بدترین پیامدهای حل نکردن مشکل و تشخیص و برطرف کردن موانعی است که مانع از ورود به فرایند حل مساله میشود.

2. تعریف مشکل: تعریف مشکل نه تنها چگونگی حل آن بلکه احساس فرد نسبت به قابل حل بودن آن را نیز تعیین میکند. تعریف دقیق و اختصاصی مشکل، موجب میشود که مشکل قابل حل در نظر گرفته شده و به درستی شناخته و حل شود.

3. پیدا کردن راه حل های مختلف: در این مرحله باید با استفاده از روش بارش فکری و مشورت با دیگران راه حل های مختلف برای حل مشکل پیدا شود.

نکته مهم در این مرحله آن است که نباید هیچگونه قضاوت و ارزیابی در مورد راه حل ها صورت بگیرد چون مانع جریان آزاد ایده ها میشود. ارزیابی مخصوص مرحله بعد است.

4. ارزیابی راه حل ها: در این مرحله، راه حل های مختلف بر اساس پیامدهای مثبت و منفی و میزان مؤثر بودن آنها در حل مساله ارزیابی میشوند.

5. انتخاب بهترین راه حل و برنامه ریزی برای اجرای آن: راه حل انتخابی میتواند راه حلی باشد که بیشترین فواید و کمترین معایب را دارد و یا میتواند ترکیبی از راه حل های مختلف باشد که مزایای آن بیشتر و معایب آن کمتر از انتخاب واحد آنهاست.

6. ارزیابی مؤثر بودن راه حل: در این مرحله میزان مؤثر بودن راه حل در حل مشکل مورد ارزیابی قرار میگیرد. در صورتیکه در انتهای این مرحله مشخص شد که راه حل انتخابی مؤثر نبوده باید به مراحل قبلی برگشت و بررسی کرد که در کدام مرحله، مشکل وجود داشته است. در هرحال نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است که برای حل مشکلات، فقط یک راه حل وجود ندارد و راه حل انتخابی فقط یک راه حل موقتی و آزمایشی است. بنابراین اگر راه حلی مؤثر نبود میتوان راه حل دیگری را انتخاب کرد.