معرفی برنامه سلامت سالمندان

بند۷سیاست­ های جمعیتی ابلاغی مقام معظم رهبری:

"فرهنگ سازی برای احترام و تکریم سالمندان و ایجاد شرایط لازم برای تامین سلامت و نگهداری آنان درخانواده و پیش بینی ساز و کار لازم برای بهره مندی از تجارب و توانمندی های سالمندان در عرصه های مناسب "

افزایش طول عمر انسانها واضافه شدن جمعیت سالمندان یکی ازدستاوردهای قرن 21 بوده، سالخوردگی جمعیت پدیده ای است که برخی از جوامع بشری با آن روبرو هستند و برخی دیگر در آینده ای نزدیک با آن روبرو خواهندشد. این پدیده ناشی از بهبود شرایط بهداشتی، اجتماعی واقتصادی، کاهش مرگ و میر، افزایش امید به زندگی و اعمال سیاست کنترل موالید می باشد.

تغییرات درشیوه زندگی، شهرنشینی و سالمندی ازعلل پیدایش بیماری های مزمن و غیرواگیر از جمله افسردگی، دیابت، بیماریهای قلبی عروقی، سرطانها وحوادث می باشند که ازعلل اصلی بیماری و مرگ ومیر درجهان می باشد. ابتلای همزمان سالمندان به چند بیماری مزمن، سازماندهی ارائه خدمات را درسطح کلان می طلبد. باتوجه به تغییر الگوی جمعیتی جهان به سوی سالمندی و شتاب بالای پیر شدن جمعیت، نگاهی ویژه به مقوله سلامت سالمندی و اتخاذ سیاست های مناسب ضروری بنظر می رسد.

با توجه به افزایش ابتلا به بیماری های غیر واگیر مانند بیماری های قلبی عروقی، سرطانها، بیماری های دستگاه تنفسی و حوادث که از شایعترین علل مرگ در گروه سنی  بالای 50 سال می باشد. به نظر میرسد که مهمترین اقدام درجهت پیشگیری از ابتلابه این بیماریها، افزایش سطح آگاهی و دانش مردم بویژه سالمندان می باشد. ازاین رو ازسال 84، آموزش شیوه زندگی سالم در دوران سالمندی به عنوان اولین سطح پیشگیری، در 8 شهرستان استان اجرا گردیده و مطالب آموزشی درقالب کتب 4 جلدی تغذیه و ورزش، استخوانها و مفاصل، چند توصیه بهداشتی، زندگی شاداب به سالمندان ارائه گردید. ازسال 86  برنامه سلامت سالمندان در قالب  2 برنامه زیر،جهت اجرابه دانشگاههای کشور اعلام گردید :

1- بهبود شیوه زندگی سالم در دوران سالمندی

2-مراقبت های ادغام یافته سالمند

3- شناسایی و اجرای برنامه سالمندان پرخطر

هدف کلی برنامه حفظ، تامین و ارتقاء سلامت سالمند بهبود شیوه زندگی سالم در دوران سالمندی و ترویج سالمندی پویا می­ باشد.

انواع خدمات برنامه سلامت سالمندان

مراقبت ادغام ­یافته سلامت سالمندان : برنامه جامع مراقبت از سالمند به صورت یک برنامه با عنوان مراقبت ­های ادغام ­یافته و جامع سالمندی ویژه پزشک و غیر­ پزشک طراحی شده است. مراقبت ­های ادغام ­یافته و جامع به مفهوم استفاده از عوامل خطر و نشانه­ های بالینی ساده ادغام­ یافته و جامع در سطح استفاده ­کننده از خدمت است. در این مدل از حداقل عوامل خطر و نشانه­ های بالینی کلیدی برای شناسایی زودرس بیماری، درمان مناسب و ارجاع به ­موقع استفاده می­شود.

دراین راستا زمانی که سالمند به دنبال فراخوان به مراکز ارائه ­دهنده خدمت مراجعه می­کند، خدمات توسط مراقبین سلامت/ بهورزان به وی ارائه شده و جهت بررسی­ ها و مراقبت ­های تکمیلی به پزشک ارجاع می ­گردد. در پایان ارائه مراقبت­ ها چنان چه برای سالمند احتمال ابتلا به یک یا چند بیماری وجود داشته باشد، سالمند از مراقبت­ های سطوح بالاتر بهره ­مند می ­گردد و در چرخه ارجاع قرار می­ گیرد و اگر سالمند مبتلا به بیماری نباشد در چرخه مراقبت دوره ­ای قرار می­گیرد.

ترویج شیوه زندگی سالم در سالمندی : این برنامه شامل ارائه و آموزش توصیه ­ها و مجموعه نکاتی ساده و مفید به منظور کاهش شیوع و تاثیر مشکلات بهداشتی، ارتقای سلامت، تطابق با عوامل استرس ­زای زندگی و بهبود کیفیت آن می ­باشد. با رعایت این نکات خـــطر ابــتـلا به بـسیاری از بـیماری ­ها کاهـــش یافته، سالمندان را برای داشتن یک زندگی شاداب کمک نموده و زمینه ­های مشارکت سالمندان در فعالیت ­های اجتماعی را فراهم خواهد کرد.

هدف برنامه شیوه افزایش جمعیت سالمند با رفتارهای سالم بوده و می ­تواند جامعه را بهره ­مند از سالمندانی کند که به جای بیماری، از کار افتادگی، وابسته بودن و تنهایی، از سلامت، کارایی، استقلال، مولد بودن و مشارکت اجتماعی برخوردار باشند.

شناسایی و اجرای برنامه سالمندان بسیار پرخطر

مهمترین مرحله برای کار با سالمندان، ارزیابی است. ارزیابی فرآیندی خطی و مقطعی نیست و باید در تمام مراحل خدمت رسانی بصورت مستمر انجام شود. ارزیابی فرآیندی است که به صورت گام به گام و از طریق بررسی، شناسایی، اندازه ­گیری، تشریح مشکل، طبقه بندی و تشخیص انجام می­شود. ارزیابی پیشنهادی برای سالمندان باید در حوزه­ های سلامت و رفاه روانی، جسمی، اجتماعی، عملکردی، شناختی و محیط فیزیکی باشد و ممکن است مراقب سلامت ارزیابی را به تنهایی یا با مشارکت سایر کارشناسان نظام سلامت و رفاه مثل کارشناس سلامت روان، مددکار اجتماعی، تیم درمان، اعضای خانواده و یا گروه­ های داوطلب ( هلال احمر، بسیج، سازمان ­های مردم نهاد و گروه­ های جهادی، دانشجویان و ... ) و سایر سازمان­ ها و نهادهای دولتی و خصوصی مرتبط انجام دهد.