یکی از موضوعات مهم در پزشکی، «کیفیت» ارتباط بیمار و پزشک و به معنی گسترده تر ارتباط خدمت گیرنده با ارائه کننده خدمت سلامت است. ارتباط صحیح و موثر بین تیم سلامت و خدمت گیرندگان می تواند به ایجاد «اعتماد و امنیت روانی» منجر شود که در فرایند بهبود بیماران نقش بسیار مهمی دارد. اجرای صحیح برنامه پزشکی خانواده با به حداقل رساندن رابطه مالی مستقیم پزشک و بیمار، تداوم و پیگیری مراقبت از خدمت گیرنده، مشارکت دادن بیمار در تصمیمات درمانی می تواند در «بهبود و تبلور رابطه اعتماد بخش پزشک و بیمار» نقش مهمی داشته باشد.

وقتی یک پزشک در طول زمان در جریان اطلاعات سلامت خدمت گیرندگان خود باشد، به دلیل اطلاعات کامل‌تر از سوابق خانوادگی، پزشکی و  دارویی  فرد، می‌تواند در مورد نیازهای سلامتی و درمانی او « تصمیمات دقیق تر» از سایر پزشکان بگیرد و افراد را تحت مراقبت‌های مستمر سلامتی قرار دهد.

«پزشک خانواده» در صورت بیماری یا حوادث ناگوار در کنار فرد و خانواده‌ قرار دارد و خدمات مشاوره ای و درمانی را برای «همه اعضای خانواده» ارائه می‌دهد و در صورت نیاز، بیمار را به پزشکان یا مشاوران مرتبط ارجاع می دهد و پزشک متخصص یا مشاور، نتیجه اقدامات انجام شده را به «تیم پزشکی خانواده» اعلام می‌کند. در ارتباط بین تیم پزشکی خانواده و بیمار، تصمیمات بر اساس نگاه جامع به «نیاز» بیمار است و محدود به رفع گذرای شکایت و علت مراجعه نخواهد بود، و تیم سلامت بر اساس دانش به دست آمده از نیاز های بیمار در طول زمان می تواند بهترین تجویز ها و راهنمایی ها را به او ارائه نماید.

بطور کلی برنامه پزشکی خانواده در جهان، هدفی والاتر از درمان بیماری ها دارد و می توان اهداف آن را به این شکل خلاصه نمود:

1. ترویج سبک زندگی سالم ، خودمراقبتی و فرهنگ سلامت
2. جامع نگری و جامعه نگری و ارتقای سلامت فرد، خانواده و جامعه
3. پیشگیری از بیماری های شایع و مهم بر اساس نیاز فرد
4. شناسایی زودهنگام بیماری ها (ترجیحا قبل از علامت دار شدن) و درمان زودهنگام آنها
5. درمان بیماری ها و تسهیل دسترسی به خدمات «با کیفیت» تشخیصی درمانی و سلامت محور «مورد نیاز»  افراد به شکل مقرون به صرفه برای همه افراد
6. ارائه خدمات بر اساس نیازسنجی سلامت فرد ، خانواده و جامعه با بهره گیری از مشاوره سایر رشته های پزشکی و خدمات سلامت و نه صرفا تعدادی بسته خدمتی محدود

قبل از پیدایش مفهوم ارتقای سلامت و کشف اهمیت محیط زندگی و اجتماعی که فرد درآن زندگی می کند بر سلامت فرد، افراد معمولا زمانی به پزشک مراجعه می کردند که بیمار شده باشند و نظام سلامت بیشتر مشغول ارائه خدمت به «بیماران» بود و کمتر به نقش پزشک در پیشگیری از بیماری و ترویج سبک زندگی سالم و «خودمراقبتی» توجه می شد. خود مراقبتی به اقدامات آگاهانه، آموخته شده، انتخابی وهدفداری گفته می شود که اشخاص به منظورتأمین، حفـظ وارتقـای سلامت و تندرستی فرد و خانواده شان انجام می دهند. خود مراقبتی به اقدامات آگاهانه، آموخته شده، انتخابی وهدفداری گفته می شود که اشخاص به منظورتأمین، حفـظ وارتقـای سلامت و تندرستی فرد و خانواده شان انجام می دهند. امروزه می دانیم که نقش مهم پزشکان در خودمراقبتی را می توان در تقویت اعتماد به نفس بیماران و مسوولیت پذیری آنان در جامعه، توانمند سازی افراد در خودمراقبتی و «مشارکت مسوولانه پزشکان» در برنامه های خودمراقبتی جامعه تحت پوشش و به ویژه حمایت از گروه های خودیار مورد اشاره قرار داد. پزشکان و تیم پزشکی خانواده می توانند جامعه تحت پوشش خود را به سمت عضویت در گروه های خودیار، شرکت در جلسات آموزشی و مشاوره ای، تلاش در جهت کسب اطلاعات مبتنی بر شواهد و تفکر انتقادی، شرکت در جلسات آموزش مهارت های زندگی هدایت نمایند. گروه خودیار عبارتند از تعدادی از افراد با دغدغه مشترک سلامت که به منظور تبادل اطلاعات و حمایت عاطفی در قالب گروه فعالیت می کنند. مانند گروه خودیار دیابت، فشار خون ، مادران باردار و تیم پزشکی خانواده در برنامه خودمراقبتی برای ایجاد رفتارهای سالم و ارتقا دهنده سلامت،  اقدامات ذیل را دنبال می کند:

1. ایجاد انگیزه مناسب در فرد
2. افزایش سواد سلامت
3. تقویت حس ارزشمندی و برداشت فرد از خود
4. تقویت خودکارآمدی فرد
5. افزایش مهارت استفاده از منابع سلامت فرد
6. ایجاد تعامل مناسب بین دریافت کنندگان و ارایه دهندگان خدمات سلامت
7. ایجاد مهارتهای زندگی لازم به تناسب موضوع (مهارت هـایی نظیـر تصـمیم گیـری ، حل مسأله ، دست به اقدام زدن و ...)

اهمیت خانواده در برنامه خودمراقبتی از آن رو است که خانواده به عنوان کوچک ترین و مهمترین نهاد در جامعه در سلامت فرد و جامعه نقش مهمی دارد و تیم پزشکی خانواده نه تنها به نیازهای خدمت گیرندگان به عنوان «فرد» توجه می کنند بلکه مولفه های سلامت در «خانواده» را هم مد نظر قرار می دهند و به عبارتی به سلامت فرد، خانواده و محیط زندگی آنها با دید کارشناسانه نگاه می کنند.

با این توضیحات اجرای صحیح برنامه پزشکی خانواده با تکیه بر خودمراقبتی می تواند در دستیابی به  اهداف ذیل کمک نماید:

1. افـزایش افـرادی کـه احسـاس اطمینـان و کنتـرل روی زنـدگی فـردی ،خـانوادگی و اجتماعیشان میکنند ؛
2. افزایش افرادی که هدفشان برخورد فعال و مناسب بـا وضـعیتهـا و مسـایل سـلامتی است و در این راه با متخصصین بهداشتی تعامل مناسب دارند؛
3. افزایش افرادی که علاقمند هستند که در مسئولیت تأمین ، حفظ و ارتقای سلامت خود سهیم شوند
4. افزایش افرادی که از دانش و مهـارت لازم بـرای مراقبـت از خـود برخوردارنـد و از دانش و مهارت خود برای حفظ و بهبود سلامت و انتخاب خدمات مناسب بهره میگیرند
5. ایجاد سیستم سلامتی با ظرفیت و سـاختار مناسـب و پرسنل دارای دانش، نگرش و مهارت مناسب برای حمایـت از خودمراقبتی