یکى از اختلالات چشمى که حدود 2-3 درصد مردم جهان را گرفتار کرده و بیش از یک میلیون نفر از جمعیت کشورمان از آن رنج می‏برند.

 آمبلیوپى یا تنبلى چشم اگر به موقع تشخیص داده نشود فرد را از یک یا هر دو چشم کم‏ بینا یا نابینا خواهد کرد تنبلى چشم سومین علت شایع کاهش بینایى پس از کاتاراکت و عیوب انکسارى می‏باشد.

آمبولیوپى نوعى اختلال چشمى است که در آن کاهش دید یک طرفه و گاه دو طرفه روى می‏دهد که حتى با استفاده از عینک هم دید چشم کامل نخواهد شد. در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع، کاهش بینایى و حتى نابینایى نیز ممکن است روى دهد. در سه سال اول زندگى هر عاملى که باعث اشکال در دید یک یا هر دو چشم کودک شود تکامل دستگاه بینایى را متوقف می سازد و در نتیجه باعث کاهش بینایى کودک می‏شود این بدین مفهوم است که این امکان وجود دارد که چشمى که از نظر ظاهرى کاملاً طبیعى است از بینایى کامل برخوردار نباشد در صورتى که این مشکل قبل از شش سالگى تشخیص داده شود می‏توان با انجام اقدامات درمانى مناسب بینایى خوب را به کودک بازگرداند. هر چه درمان تنبلى چشم به تعویق بیفتد احتمال به دست آوردن بینایى کامل کمتر میشود بطورى که پس از دوازده سالگى دیگر درمان تاثیرى در بینایى نخواهد داشت.

عوامل ایجاد کننده:

1- اشکالات مادرزادیى مانند آب مروارید، پایین افتادگى پلک یا نداشتن عدسى

2- وجود عیب انکسارى شدید (نزدیک بینى، دوربینى و آستیگماتیسم) در هر دو چشم و یا اختلاف زیاد میزان آن بین دو چشم

3- انحراف چشمى یا لوچى

پیشگیرى و درمان:

تنها راه پیشگیرى از تنبلى چشم تشخیص به موقع عوامل ایجادکننده آن است و چون بسیارى از عوامل ایجاد کننده آن براى خانواده‏ ها ناشناخته است چشم همه کودکان باید حداقل سه بار قبل از دبستان در زمان‏هاى مختلف معاینه شود. 1- اولین روزهاى پس از تولد 2- دو تا سه سالگى 3- پنج تا شش سالگى درمان تنبلى چشم معمولاً بستن چشم سالم است تا چشم تنبل به کار افتد و تنبلى آن برطرف شود مدت بستن چشم مهم است و در فواصل مشخص نیز کودک باید معاینه شود در اغلب موارد ممکن است لازم باشد تا کودک از عینک مناسب نیز استفاده نماید که نظارت و مراقبت والدین براى استفاده درست و مداوم از آن ضرورت دارد گاهى وقتها نیز ممکن است انجام اعمال جراحى براى رفع بیماریهاى مادرزادیى مانند آب مروارید و... لازم باشد که انجام به موقع آن مى‏تواند تاثیر زیادى در درمان تنبلى داشته باشد.

 تنبلى چشم به هر دلیلى که ایجاد شده باشد درمان قطعى و مؤثر آن فقط تا قبل از شش سالگى امکان‏پذیر است و بعد از آن معمولاً نتیجه خوبى بدست نخواهد آمد. با رعایت نکات زیر می‏توان از معلولیت بینایى ناشى از تنبلى چشم پیشگیرى نمود. 1- حداقل سه بار قبل از رسیدن به سن مدرسه کودک را براى معاینه چشم نزد بینایى سنج یا چشم پزشک ببرید (اولین روزهاى پس از تولد - دو تا سه سالگى - پنج تا شش سالگى)

2- به محض مشاهده هر گونه انحراف در چشم فرزندتان حتماً براى معاینه چشمان او مراجعه نمائید.

3-اگر به شما توصیه شده که چشم کودکتان را ببندید حتماً طبق دستور داده شده عمل نمائید (چشم کودک را کمتر یا بیشتر از زمان تعیین شده نبندید)

4- در صورت تجویز عینک براى کودک او را به استفاده از آن تشویق نمائید.