دکتر جمشید کرمانچی در گفت و گو با وبدا درخصوص برنامه مدیریت سکته های قلبی و مغزی گفت:

یکی از برنامه های حوزه درمان برنامه 247 و 724 است که نامگذاری آن به معنای آمادگی سیستم درمان برای سکته ها ی قلبی و مغزی به صورت 24 ساعته در 7 روز هفته است.

وی ادامه داد: شایع ترین علت مرگ و میر ایرانیان سکته های قلبی و مغزی است و به طورکلی 44 درصد مرگ و میرهای کشور را سکته های قلبی و مغزی دربر می گیرد و به همین دلیل برنامه ای برای کنترل و درمان آن طراحی و اجرایی شد.

مشاور معاون درمان وزارت بهداشت در امور بیماریها درخصوص سکته قلبی و برنامه 247 توضیح داد: در درمان سکته قلبی، آنژیوپلاستی اولیه، اولین و موثرترین درمان است که به عنوان هزینه اثربخش ترین درمان در تمام دنیا ثابت شده است، یعنی فرد در کمتر از 90 دقیقه بعد از مشاهده علائم به مرکز درمانی رسانده شود تا رگ ها به صورت مکانیکی باز شوند.

دکتر کرمانچی افزود: برای اینکه بتوان درمان اثربخش آنژیوپلاستی را بر بیمار انجام داد، لازم است، پس از مشاهده علائم سکته قلبی تا انجام آنژیوپلاستی، زمان به حداقل برسد. لذا بخش عمده این پروسه به عملکرد اورژانس 115 ارتباط دارد، در این راستا چنانچه اورژانس بتواند، بیمار را در کمترین زمان به مراکز درمانی منتخب برساند، آموزش های کافی داده شده است و بیمار با رسیدن به اورژانس بیمارستان تریاژ شده و با تشخیص احتمالی سکته قلبی کد 247 در بیمارستان فعال شده و بیمار سریعا به بخش آنژیوگرافی بیمارستان منتقل شده و درمان های لازم انجام می شود.

به گفته دکترکرمانچی، هم اینک کلیه آمبولانس های شهر تهران به دستگاه الکتروکاردیوگرافی (نوارقلبی) مجهز شده اند که با ارسال نوار قلب گرفته شده به متخصص قلب مستقر در اورژانس، از راه دور تشخیص سکته قلبی قطعی می شود ( تله کاردیولوژی). البته این خدمت درحال حاضر در شهر تهران وجود دارد و 200 آمبولانس در تهران مجهز به این دستگاه شده اند و زمانیکه آمبولانس بر بالین بیمار حاضر می شود، در صورت تایید احتمالی سکته قلبی، بیمار به مراکز منتخب ( 8 مرکز ) که بصورت 24 ساعته امکان ارائه خدمت دارند منتقل و در بخش آنژیوگرافی بیمارستان تحویل تیم درمانی مربوطه می شود و زمان ماندن بیمار در اورژانس صرفه جویی می شود.

وی گفت: در شهرهای بزرگ کشور نیز بیمارستانهایی مشخص شده است که این خدمت را به صورت 24 ساعته ارائه می دهند . این برنامه از سال 94 آغاز شد و در این مدت، در 35 شهر کشور، تقریبا 24 هزار نفر از این خدمت در کشور بهره مند شدند.

وی با بیان اینکه تعداد مراکز درمانی که این خدمت را ارائه می دهند، 54 مرکز در سطح کشور است، ادامه داد: این تعداد مرکز برای درمان سکته قلبی کافی نیست، اما نیاز است که در مناطقی که تمرکز جمعیت وجود دارد، بعضی مراکز و بیمارستان ها مجهز شوند.

دکتر کرمانچی خاطرنشان کرد: اطلاعات بیمارانی که خدمت آنژیوپلاستی اولیه را دریافت می کنند، در سامانه ای ثبت می شوند و محل ذخیره اطلاعات این سامانه در وزارت بهداشت است.

وی با بیان اینکه هدف ما گسترش پوشش برنامه به صورت گسترده تر در کشور بوده به نحوی که زمان ارائه خدمت زیر 90 دقیقه باشد، گفت: در این راستا نقش آمبولانس های هوایی نیزدر درمان سکته های قلبی موثر است، چراکه در حال حاضر 9 درصد سکته های قلبی توسط هلی کوپتر منتقل شده اند.

درصد قابل توجه سکته های قلبی در سنین 40 تا 60 سال

 وی خاطرنشان کرد: درصد قابل توجه سکته های قلبی در سنین 40 تا 60 سال اتفاق میفتد، یعنی سنی که فرد در مرحله بهره وری قرار دارد و لذا دریافت درمان سکته قلبی در مدت زمان طلایی، موجب می شود، بیمار بدون عارضه بتواند به زندگی خود ادامه دهد. چراکه دیررساندن فردی که علائم سکته قلبی را دارد، یا به مرگ او منجر می شود، یا اینکه کارکرد قلب را دچار وقفه و نارسایی می کند. بعد از درمان سریع سکته قلبی از طریق آنژیوپلاستی اولیه، قلب می تواند با حداقل آسیب و از بین رفتن سلولها به کار خود ادامه دهد یکی از خصوصیات این درمان، پیشگیری از نارسایی های قلبی و کاهش عملکرد پمپاژ قلب است.

دکتر کرمانچی گفت: این درمان قبل از برنامه نیز در برخی مراکز انجام می شد، اما به صورت سازمان یافته نبود و بیماران بر اساس ساعت دسترسی به بیمارستان، درمان می شدند، اما درحال حاضر از ساعتی که بیمار با اورژانس تماس می گیرد، وارد سیکلی می شود که تمام کادر درمان با همکاری یکدیگر وی را درمان می کنند.

مشاور معاون درمان وزارت بهداشت در امور بیماریها بیان کرد: مردم باید بدانند که در صورت درد قفسه سینه و طرف چپ بدن با اورژانس 115 تماس بگیرند، زیرا در عرض یک سال در شهر تهران 1500 نفر با همین روش درمان شدند.

وی در ادامه به تشریح برنامه 724 ( مدیریت برنامه درمان سکته های مغزی) که به درمان سکته مغزی اختصاص دارد، پرداخت و گفت: سکته های مغزی رتبه دوم مرگ و میر در کشور را به خود اختصاص داده است و اولین عامل معلولیت ها در کشور است، چراکه عدم درمان به موقع سکته مغزی ممکن است، به فلج دست و پا و نیمه صورت منجر شود.

وی ادامه داد: درمان سکته مغزی از نوع ایسکمیک ( غیر خونریزی دهنده )نیز تقریبا شبیه سکته قلبی است، بدین صورت که در مراکز منتخب بعد از تزریق داروی از بین برنده لخته در صورت باز نشدن رگ و در شرایطی که زمان زیادی از شروع علائم سپری نشده باشد بیمار را به بخش آنژیوگرافی انتقال داده و اقدامات تکمیلی صورت خواهد گرفت.

دکتر کرمانچی گفت: داروهایی که به جهت درمان سکته مغزی مورد استفاده قرار می گیرد، داروهای نوترکیبی است که سازمان غذا و دارو فقط به منظور درمان بیماران سکته مغزی وارد کرده و تحت پوشش بیمه قرار داده است. این دارو به صورت گسترده در بیمارستان های کشور که امکان تزریق را داشته باشند، به منظور تسیهل دسترسی و حفظ زمان برای درمان سریع بیمار توزیع شده است.

وی تصریح کرد: برای درمان سکته مغزی 55 بیمارستان در 33 شهر مجهز شده است. زمانی که فرد دچار علائم سکته (ازجمله فلج صورت، دست و پا، یا مشکل در تکلم ) شد، با اورژانس 115 تماس می گیرد، و قبل از انتقال بیمار، کد "سما" فعال شده و بیمار در زمان انتقال به بیمارستان مجهز، تحت بررسی و درمان گروه تعیین شده قرار می گیرد، در مراجعات مستقیم بیمار به بیمارستان ابتدا در بخش اورژانس تریاژ شده و سپس با تشخیص اولیه سکته مغزی ( با یا بدون خونریزی ) به بخش CT اسکن منتقل شده و با محرز شدن سکته مغزی غیر خونریزی دهنده و رد کردن احتمال اولیه خونریزی، این دارو به بیمار تحت نظارت تیم پزشکی مربوطه تزریق می شود.

وی گفت: درمان سکته مغزی در کمتر از 6 ساعت، باعث می شود که فرد به حداقل عوارض ممکن بعداز آن دچار شده و یا کل عوارض مرتفع شود، مهمترین موضوع در این نوع درمان زمان سپری شده از شروع علائم است لذا آگاهی عمومی نسبت به علائم سکته مغزی از اهمیت بسزایی برخوردار است؛ در این راستا در سال جاری آموزش های عمومی در استان های مختلف برگزار شد. با توجه به آموزش های تکمیلی پرسنل اورژانس 115 مردم برای اخذ خدمات بهتر و کامل تر باید از طریق اورژانس 115 به بیمارستان بروند.

وی ادامه داد: 30 درصد سکته های مغزی زیر 60 سال به وقوع می پیوندد، یعنی در واقع افراد در سنین فعالیت دچار مشکل و ناتوانی های مختلف می شوند که در صورت عدم درمان درست و به موقع به بوجود می آید و علاوه بر خود بیمار، خانواده را نیز درگیر می کند.

دکتر کرمانچی گفت: وقتی فردی دچار سکته مغزی می شود، مدت زمان زیادی را در بیمارستان بستری می ماند، اما چنانچه در برنامه مدیریت درمان سکته مغزی بهبود پیدا کند، حداکثر سه روز بستری می شود و بعداز آن، سلامت کامل خود را به دست می آورد و عوارض بعد از سکته آنها به حداقل می رسد.

وی ادامه داد: در درمان سکته های مغزی نیاز به تجهیزات ویژه ای نیست و فقط با انجام CT اسکن و تزریق دارو در حداقل زمان با نظر پزشک متخصص بیماری های مغز و اعصاب لازم است و همین موضوع قابلیت گسترش آن را در سایر بیمارستان های دارای بخش CT اسکن و متخصص نورولوژی را فراهم می کند تا تعداد بیمارستان های ارائه دهنده خدمت بیشتر و زمان رسیدن بیمار به بیمارستان به حداقل برسد.

 

وی در پایان با بیان اینکه از مرداد سال 95 که این برنامه آغاز شد، تاکنون 1900 مورد سکته مغزی در کشور با این روش حداقل عوارض را داشته اند پوشش داده شده است، گفت: سالانه 100 هزار سکته مغزی در کشور رخ می دهد که از این تعداد حدود 85 هزار مورد سکته مغزی ایسکمیک است که می توانند این درمان را دریافت کند و هدف ما این است که هر سال حداقل 10 درصد از این تعداد را درمان کنیم، یعنی سالانه 8500 مورد تحت درمان قرار گیرند.